Loading...

jazda po alkoholu jazda po narkotykach

Znaczenie pojęć

Stan nietrzeźwości /Stan po spożyciu 

Jaka jest dozwolona ilość alkoholu w organizmie, aby zgodnie z przepisami móc prowadzić samochód?

Ile trzeba wypić, aby popełnić przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości?

Zawartość alkoholu u prowadzącego pojazd mechaniczny (to jest m.in. samochód, jacht, skuter wodny, motocykl – generalnie wszelkie pojazdy z silnikiem) nie może przekroczyć 0,19 ‰ we krwi lub 0,09 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza. 

Przekraczając wyżej wskazane wartości w czasie prowadzenia pojazdu – w zależności od stężenia – dochodzi do popełnienia wykroczenia lub przestępstwa.

Zgodnie z art. 46 ust. 2 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

  1. stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
  2. obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Prowadzenie pojazdu w czasie, gdy stężenie alkoholu osiągnie powyższe wartości oznacza popełnienie wykroczenia. Zgodnie bowiem z art. 87 kodeksu wykroczeń, kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.

Kodeks wykroczeń posługuje się pojęciem “w stanie po użyciu alkoholu”, zdefiniowanym w Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Nie da się przy tym jednoznacznie określić ile można wypić, aby nie przekroczyć dozwolonego stężenia. Zależy to bowiem od wielu czynników takich jak m.in.: wiek, płeć, waga, wzrost, przyjmowane leki, kondycja fizyczna, czas spożywania alkoholu oraz spożywanie alkoholu wraz z posiłkiem lub bez. Jedno jest pewne – prawnie dopuszczalna zawartość alkoholu w organizmie jest bardzo mała. Obrazowo można wskazać, że po wypiciu jednego piwa 500 ml, stężenie alkoholu we krwi u przeciętnego obywatela osiągnie wartość około 0,26 promila. Odpowiada to wartości 0,13 mg/l w wydychanym powietrzu. Są to wartości pozwalające zakwalifikować prowadzenie pojazdu już jako wykroczenie. Jednocześnie organizm potrzebuje średnio trzech godzin na spalenie 20 g czystego alkoholu. Można szacunkowo przyjąć, że taka ilość znajduje się w kieliszku wódki (60 ml), kieliszku wina (200 ml) czy właśnie jednej butelce piwa (500 ml). 

Zatem wypicie tylko jednego półlitrowego piwa powoduje co do zasady brak możliwości prowadzenia pojazdu mechanicznego przez kilka godzin. Sytuacja prawna prowadzącego pojazd ulega znacznemu pogorszeniu wraz z większą ilością alkoholu w organizmie. Wypicie już dwóch piw oznaczać będzie najprawdopodobniej osiągnięcie takiego stężenia alkoholu w organizmie, które zobliguje organy ścigania do zakwalifikowania prowadzenia pojazdu jako przestępstwo. 

Jak wskazał Sąd Najwyższy – Izba Karna w postanowieniu z dnia 10 września 2008 r., sygn. akt: V KK 160/08, jest rzeczą powszechnie znaną, że zawartość alkoholu w piwach mocnych jest podwyższona i przekracza 6%, co oznacza, że wypicie takiego piwa oznacza spożycie co najmniej 30 ml alkoholu. W tej sytuacji nie sposób stwierdzić, aby oskarżony nie miał świadomości, że spożycie takiej ilości piwa może prowadzić do stanu nietrzeźwości, zwłaszcza, iż praktycznie po 25 minutach od spożycia tego piwa prowadził samochód.

Zgodnie bowiem z art. 178a kodeksu karnego kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Jednocześnie według przepisów kodeksu karnego stan nietrzeźwości zachodzi, gdy:

  1. zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
  2. zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Jeśli zatem w czasie prowadzenia pojazdu alkomat wskaże wartość alkoholu w wydychanym powietrzu 0,26 mg lub większą, dojdzie do popełnienia przestępstwa. Podobnie jeśli zawartość alkoholu we krwi osiągnie wartość co najmniej 0,51 promila, dojdzie do popełnienia przestępstwa.

Stan pod wpływem środka odurzającego 

W aktualnym stanie prawnym – wobec braku zdefiniowania stanu „pod wpływem środka odurzającego” oraz stanu „po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu”, którym posługuje się art. 87 § 1 KW – sąd rozpoznając sprawę o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione pod wpływem środka odurzającego, a więc także o przestępstwo z art. 178a § 1 KK, każdorazowo musi ustalić, czy środek ten miał realny wpływ na sprawność psychomotoryczną kierującego pojazdem w stopniu podobnym, jak w sytuacji znajdowania się pod wpływem alkoholu. Zatem w przypadku stwierdzenia tego środka w organizmie kierującego pojazdem mechanicznym, konieczne będzie dokonywanie ustaleń dowodowych w zakresie zachowania się osoby badanej w chwili zdarzenia, często połączone z ekspertyzą biegłych (tak: Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt: II KK 219/14).

Zgodnie zuchwałą Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 27 lutego 2007 r., sygn. akt: I KZP 36/06, pojęcie środka odurzającego w rozumieniu art. 178a KK obejmuje nie tylko środki odurzające wskazane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz. 1485), lecz również inne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, działające na ośrodkowy układ nerwowy, których użycie powoduje obniżenie sprawności w zakresie kierowania pojazdem. Chodzi zatem m.in. o niektóre leki, substancje psychotropowe, środki uważane za tzw. zamienniki lub środki zastępcze itp.

Jak wskazuje zaś wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 7 lutego 2007 r., sygn. akt:  V KK 128/06 stanem pod wpływem środka odurzającego jest taki stan, który wywołuje – w zakresie oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza zakłócenia czynności psychomotorycznych – takie same skutki jak spożycie alkoholu powodujące stan nietrzeźwości. Od tego stanu odróżnia się stan po użyciu środka odurzającego podobnie do alkoholu, a więc i środka odurzającego, który – w zakresie skutków – jest równoważny stanowi po użyciu alkoholu. Stan taki jest znamieniem wykroczeń określonych w art. 86 § 2, 87 § 1 i 2 oraz 96 § 1 KW. W układzie procesowym, gdy konkurują ze sobą warianty o różnym stopniu prawdopodobieństwa, należy wybrać ten, który jest dla sprawcy najkorzystniejszy. Do takiego postąpienia obliguje reguła in dubio mitius, wynikająca wprost z zasady in dubio pro reo, o której mowa w art. 5 § 2 KPK.

Prowadzenie pojazdu 

Najprościej rzecz ujmując, momentem dokonania przestępstwa jazdy pod wpływem jest moment rozpoczęcia jazdy, czyli wprawienie pojazdu w ruch, nawet minimalny. Sąd Najwyższy wyjaśnił bowiem: „Samo zajęcie przez nietrzeźwego kierowcę miejsca za kierownicą i uruchomienie motoru z zamiarem prowadzenia pojazdu rozważać należy w płaszczyźnie usiłowania” (Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 8 grudnia 1960 r., VI KO 64/60).

Jak wskazuje orzecznictwo, prowadzącym pojazd jest ten, kto włada bezpośrednio mocą silnika oraz nadaje ruch i kierunek pojazdowi. 

Pojazd mechaniczny 

Za pojazdy mechaniczne należy uznać pojazdy zaopatrzone w poruszający je silnik (pojazdy samochodowe, maszyny rolnicze, motocykle, lokomotywy kolejowe, samoloty, helikoptery, statki wodne i inne), jak również pojazdy szynowe zasilane z trakcji elektrycznej (tramwaje, trolejbusy). Jeżeli chodzi o inne niemechaniczne pojazdy, to będą nimi w szczególności zaprzęgi konne, rowery, a także statki żaglowe, szybowce (tak: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 25 października 2007 r., sygn. akt: III KK 270/07). 

Pojazdem mechanicznym w ruchu lądowym jest każdy pojazd drogowy lub szynowy napędzany umieszczonym na nim silnikiem, jak również maszyna samobieżna i motorower. Nie są pojazdami mechanicznymi rowery zaopatrzone w silnik pomocniczy o pojemności nie przekraczającej 50 cm sześciennych pod warunkiem, że zachowują wszystkie normalne cechy charakterystyczne budowy umożliwiające ich zwykłą eksploatację jako rowerów (tak: wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 4 lutego 1993 r., sygn. akt: III KRN 254/92).

W prostych słowach można zatem powiedzieć, że pojazdem mechanicznym na gruncie prawa karnego jest każdy pojazd który jest napędzany silnikiem (niezależnie od jego rodzaju: spalinowy, gazowy, elektryczny lub parowy).

Jeśli zaś chodzi o pojazdy niemechaniczne, to będą nimi w szczególności:

  • rowery ( w tym zaopatrzone w silnik pomocniczy o pojemności skokowej nieprzekraczającej 50 cm3)
  • łódź wiosłowa
  • balon
  • kajak
  • statki żaglowe
  • szybowce
  • zaprzęgi konne 
  • napędzane siłą mięśni wózki inwalidzkie

Jednocześnie może powstać pytanie, do jakich pojazdów należy zakwalifikować bardzo modne obecnie hulajnogi z silnikiem elektrycznym? W mojej ocenie, mając na względzie wyżej przytoczone klasyfikacje, taka hulajnoga będzie – pomimo posiadania silnika – pojazdem niemechanicznym (analogia do rowerów zaopatrzonych w silnik pomocniczy). 

W ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym 

Niejednokrotnie spotkałem się z pytaniem, czy jazda pod wpływem na prywatnej działce stanowi przestępstwo? W odpowiedzi na tak zadane pytanie wskazać należy, że przestępstwo określone w art. 178a § 1 KK może być popełnione w każdym miejscu, gdzie odbywa się ruch pojazdów (przepis abstrahuje od kwestii własnościowych, kwalifikacji administracyjnej drogi itp.). Chodzi zatem w szczególności o drogi publiczne, strefy zamieszkania, drogi wewnętrzne ale także wszelkie inne miejsca ogólnodostępne, gdzie może odbywać się ruch pojazdów oraz innych uczestników ruchu. 

Warto przytoczyć w tym miejscu postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 28 marca 2017 r., III KK 472/16 zgodnie z którym: przewidziane w art. 178a § 1 KK kryterium „ruchu lądowego” należy wiązać nie tyle z formalnym statusem konkretnej drogi, czy też określonego miejsca, lecz z faktyczną dostępnością i rzeczywistym jego wykorzystaniem dla ruchu pojazdów i innych uczestników. Wobec tego samo stwierdzenie, że do zdarzenia doszło na „drodze leśnej”, nie wyklucza możliwości przypisania czynu z art. 178a § 1 KK.

Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 kwietnia 2004 r. II AKa 69/04 rozstrzygnięcie, czy oskarżony popełnił przestępstwo z art. 178 § 1 KK, zależy od ustalenia, czy droga, którą jechał, jest to droga polna, na której odbywa się ruch pojazdów, czy też jest to prywatna droga dojazdowa do pól uprawnych.

Przestępstwem jest prowadzenie w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego pojazdu mechanicznego w jakiejkolwiek strefie ruchu, tj. w ruchu lądowym (drogowym lub kolejowym), wodnym lub powietrznym, w tym kosmicznym (międzyplanetarnym) (wyr. SA w Krakowie z 7.4.2004 r., II AKa 131/04, KZS 2004, Nr 9, poz. 35).

W kontekście powyższego wyroku krakowskiego sądu oraz kierowania pojazdem w ruchu kosmicznym to ciekaw jestem jak wyglądałoby zatrzymanie takiego kierującego przez Policję 🙂 

I jeszcze wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 2 marca 2012 r. V KK 358/11, który może być przydatny rolnikom: grunt rolny, podobnie jak podwórko przydomowe, nie może być uznany za miejsce, gdzie odbywa się ruch lądowy pojazdów, a zatem nie korzysta z ochrony art. 178a § 1 KK.

Reasumując, jeśli kierowca pod wpływem porusza się prywatną drogą bez dostępu do niej przez innych uczestników ruchu, do popełnienia przestępstwa nie dochodzi.

To top